31 Januari
Nu we op de helft zijn van ons avontuur voel ik toch de behoefte wat meer op papier te zetten. Onze lol en het gevoel dat we er steeds beter in slagen te laten zien wat we willen laten zien groeit dagelijks en dat geldt ook voor de aversie /liefde van de meekijkers. Allereerst een poging te omschrijven wat we eigenlijk van plan waren. We (Joris en moi) omschreven het een paar jaar geleden al:
Waar komt toch het ongemakkelijke gevoel vandaan waarmee je dezer dagen de werkelijkheid tot je probeert te nemen? Volgens ons is de reden tweeledig: er blijft van alles buiten beeld (beeld niet letterlijk nemen) dat essentieel is voor begrip van wat in beeld komt. En wat in beeld komt is vaak iets anders dan wat het lijkt. De media spelen een (maar niet de enige) grote rol in het creëren, bepalen, en in stand houden van de rollen. Je zou het kunnen beschouwen als een circus. De macht in dat circus is afhankelijk van de manier waarop je je rol speelt of kan spelen.

Uitgangspunten:
We hebben noch een eigen beeld, noch oplossingen, noch antwoorden.
We pretenderen niet dat er een waarheid is of dat wij die kunnen onthullen. We gaan er niet eens naar op zoek.
We horen bij niemand. De toon is niet per definitie ironisch, cynisch of moralistisch. We trekken niet ten strijde tegen de toneelspelers, maar laten ze juist, met bewondering, in hun volle glorie zien. De spelletjes (slecht woord; wat ook kan; mechanismes/acts/scripts waar we in verzeilen) die we allemaal, bewust of onbewust, spelen worden getoond. Uiteindelijk hopen we dat we de kijkers zo ontregelen dat ze anders gaan kijken naar de werkelijkheid zoals hij tot ons komt.
De spelers zijn niet alleen de media en de mensen die in de media verschijnen. We doen allemaal mee. (Stille tochten, straatinterviews, ingezonden brieven etc.)
Tot zover de filosofie die als basis dient voor het programma. Vervolgens hebben we nagedacht hoe we dit willen laten zien. Een boek? Een strip? Een quiz? Een documentaire? Eric van Sauers bedacht; een talkshow. Daarin een paar interviews met mensen waar ik iets mee te bespreken heb. Maar we laten ook alle overwegingen, montages etc. zien. Niet om te tonen hoe tv gemaakt wordt, maar om de beelden van context te voorzien. En we hoopten/gokten er op dat onze eigen spelletjes en die van anderen zich vanzelf zouden openbaren. Daarna gingen we, in samenwerking met IDTV,  dit idee verder ontwikkelen.

Uiteindelijk besloten we inderdaad een interviewprogramma te maken waarbij we zoveel mogelijk mijn echte fascinaties zouden volgen. Geen geënsceneerde interviews op basis van een script, doelstelling en min of meer voorspelbare inhoud.
Waarom niet? Omdat we ons realiseerden dat we alleen wat spelletjes naar boven zouden krijgen als we zo oprecht mogelijk  aan het interviewprogramma zouden werken. Een vast format met vaste sjablonen (van tevoren bepaalde gesprekken, rubriekjes) zou nooit geloofwaardig zijn omdat ik zo een programma niet ambieer. Ik kan ook niet acteren dat ik dat wel ambieer. Ik heb nog geopperd een andere presentator te vinden die dat wel kan, maar dan zijn de spelletjes die zich openbaren geen toevallige gebeurtenissen, maar te berekenen consequenties.
In de laatste fase (vlak voor de eerste opnames) voegden we een vrij radicaal element toe; we weten heel goed waar we vandaan komen, maar waar we naar toe gaan laten we open. We zijn op zoek, maar wat we gaan vinden weten we niet. De vorm en inhoud wordt per week bepaald. Of zoals Thomas de Zengotita zei; zodra er een format dreigt te ontstaan moet je het weggooien)
We dachten wel zeker te weten dat we iets gingen vinden (die veronderstelling bleek te kloppen.) Zodra je de uitkomst al weet, of denkt te weten start namelijk het formatdenken, de sjablonen etc. Vervolgens gebeurt er juist niet wat je wil, namelijk dat de spelletjes uit de hemel vallen. Bij vastgestelde uitkomsten horen vastgestelde paden, momenten en gedragingen. Als er dan spelletjes verschijnen zegt het niks omdat ze het gevolg zijn van berekening. Stel bijvoorbeeld dat we naar het Binnenhof waren gegaan met als doel rotzooi te schoppen. Dan zouden de problemen met de voorlichters, als dat al gebeurd was, geen beeld geven van hoe dit soort dingen gaan, maar meer het logische gevolg van onze eigen manipulaties.
Ik merk dat ik nog heel lang door kan schrijven over onze overwegingen. De enige die ik nog wil toevoegen is dat we op geen enkele manier pretenderen zelf boven of buiten bovenstaande fenomenen te staan.  Dat soort blindheid zorgt juist voor de versterking van de ruis tussen mensen. Het signaleren van een fenomeen betekent nog niet dat je er zelf, in een andere gedaante, niet aan mee doet. Journalisten die politici betichten van  opportunisme of populisme zien vaak niet dat ze precies hetzelfde gedrag vertonen. Principieel verschillen hun spelletjes niet. Politici die klagen over de spelletjes die journalisten spelen hebben vaak gelijk, maar vergeten hun eigen spelletjes. Stemmen trekken en kijkers/lezers en de daarbij behorende spelletjes verschillen niet principieel van elkaar.
Ook onze eigen onmacht spelletjesloos door het leven te gaan moet onderdeel van het programma worden. Daarom monteert Joost van Ginkel onafhankelijk van de betrokkenen het programma. Daarom filmen we zo veel mogelijk wat er gebeurt. Hopelijk zorgt die transparantie dat men begrijpt dat we het over ons allen hebben en niet over die ene en die andere en die…
En natuurlijk begrijpen we waarom iemand in een bepaalde situatie bewust of onbewust  spelletjes gebruikt. We spreken dan ook geen moreel oordeel uit. (is ook niet interessant trouwens)

Zo, nu ben ik eindelijk aangeland  waar ik wilde wezen namelijk dat ik aan een lijstje kan beginnen van inzichten/spelletjes/grappige wetmatigheden die op ons pad verschenen. Dat ga ik proberen vanaf heden bij te houden. Want anders vergeet ik ze.
De vorm en inhoud van het programma heb ik tot op heden niet goed en helder genoeg uitgelegd denk ik. Mede daardoor ontstaan er steeds misverstanden over middelen, doelen, vorm en inhoud. Zo is ons doel niet te laten zien hoe tv gemaakt wordt. Maar het is wel een middel. Bij de wereld draait etc. bleek dat misverstand genoeg om de vastgeroeste spelletjes van een aantal tvmannen naar boven te krijgen.
Misschien beantwoordt dit epistel een paar van  de vele vragen die men mij stelt. Misschien ook niet, maar dat ik meer vragen en twijfels heb dan antwoorden en oplossingen is nu wel duidelijk.  Ik blijf dus lekker twijfelen al was het maar omdat ik merk dat ik daarmee de zogenaamde allesweters de stuipen op het lijf jaag. En ik weet ook niet goed wat ik kan doen los van twijfelen, want inzichten en gedachten veranderen elke dag van naam, gedaante en aard.
Nou genoeg geouwehoer; het (onvolledige) lijstje met wat me tot op heden opviel volgt.
Nu ga ik even niks doen.